zondag 29 augustus 2010

International nummer 3 - Abe Lenstra

Abe Lenstra is geboren op 27 november 1920 in Heerenveen als zoon van Mindert Jans Lenstra en Janke Suierveld. Abe is een voetbalgenie. Als Abe 15 jaar oud is maakt hij zijn debuut voor Heerenveen, de club waarvoor hij bijna zijn hele carrière uitkomt. In dat seizoen scoort hij negentien keer. Hij is daarmee topscorer van de tweede divisie waarin Heerenveen uitkomt. Met een fluwelen techniek, een grandioos inzicht, een flitsend schot, plus een paar schijnbewegingen verschalkt hij zijn tegenstanders. Abe is een merkwaardige speler, die soms de indruk wekt dat hij te weinig aan het spel deelneemt, maar ineens in een flitsend moment vriend en vijand verstelt doet staan door een vlijmscherpe pass, een handige truc of een dodelijk schot.
Hij is zeventien als hij debuteert in het noordelijk elftal, maar hij mag pas mee naar de wedstrijd tegen Noord-Duitsland, nadat trainer Bob Glendenning de ouders van Abe heeft beloofd dat deze er persoonlijk op toeziet dat hij op tijd naar bed zou gaan. Dat doet Glendenning en het is meteen het enige wat Abe tegenvalt aan zijn debuut voor het vertegenwoordigend voetbal. Bij de return, een jaar later, maakt hij alle vier de goals. Zelfs vanuit het buitenland, Huddersfield Town, komen de uitnodigingen binnen, maar deze worden door vader Lenstra verstopt.
Een jaar later wordt hij al opgeroepen voor het Bondselftal. Op 6 juni 1939 speelt hij met het Bondselftal mee tegen Joegoslavië. Het Bondselftal is het Nederlands elftal (van een maand eerder tegen Zwitserland) minus rechtsbinnen Freek van der Veen. Voor hem speelt Abe. De aantrekkelijke wedstrijd wordt met 4-1 gewonnen. Met een schitterende kopbal maakt Abe de 1-0.



Zijn eerste wedstrijd in het echte Oranje volgt 10 december 1939 tegen België. Het is een huldigingwedstrijd (5-2 voor Nederland) vanwege het vijftigjarige jubileum van de KNVB, om welke (rare) reden de interland niet als officieel geldt. Abe wordt geroemd om zijn bijzonder intelligente spel.


Abe Lenstra is 19 jaar als hij op 31 maart 1940 in Rotterdam zijn echte debuut maakt voor het Nederlands elftal. De wedstrijd tegen Luxemburg wordt met 4-5 verloren. De nederlaag wordt vooral geweten aan drie blunders van doelman Adri van Male. Het begin van de wedstrijd is niet onaardig. Er wordt gelijk druk gezet op het Luxemburgse doel. Dit leidt al na 10 minuten tot succes, als Bas Paauwe een goede pass geeft aan Guus Dräger uit wiens voorzet Abe Lenstra de score opent. Na de 2-2 maakte Abe nog een juweel van een doelpunt met zijn hoofd maar deze wordt wegens buitenspel afgekeurd. Hij kan terugzien op een goede wedstrijd, al wordt wel gedacht dat hij veel meer kan dan hij vandaag heeft laten zien.


Waarschijnlijk heeft Abe ook een goede indruk gemaakt op de Keuzecommissie want ook voor de volgende interland wordt hij opgeroepen. In de wedstrijd, die in Amsterdam op 21 april 1940 tegen België wordt gespeeld was Abe de enige speler die niet uit Noord- of Zuid-Holland kwam. De wedstrijd wordt met 4-2 gewonnen. Abe speelt niet zijn beste wedstrijd. Vooral het samenspel met Bertus de Harder laat te wensen over.



De Tweede Wereldoorlog gooit roet in het eten. Er is geen interlandvoetbal meer. Het duurt daarom ook 6 jaar voordat Abe Lenstra zijn derde interland speelt. Op 10 maart 1946 word in Luxemburg met 2-6 gewonnen. Abe komt niet tot scoren. Abe heeft een haat-liefde verhouding met de Keuzecommissie van het Nederlands elftal. In zijn interlandperiode, die bijna twintig jaar duurt, speelt Nederland 79 wedstrijden. Abe mist er 32, meestal omdat hij weer een conflict heeft met de Keuzecommissie. Abe speelt het liefste als linksbinnen. Hij heeft het spel dan voor zich en kan zo de spits of buitenspeler aan het werk zetten, wat hij liever en beter doet dan het hollen voorin.
In het Nederlands elftal speelt Abe echter op alle plaatsen in de voorhoede. Om precies te zijn: hij is rechtsbuiten (vijf keer), rechtsbinnen (zeven keer), midvoor (drie keer), linksbinnen (25 keer) en linksbuiten (zeven keer).
Met Faas Wilkes en Kees Rijvers vormt hij het ooit geroemde gouden binnentrio. Dat komt overigens maar 10 keer in actie. Daarvan worden er 9 duels gewonnen. Lenstra wordt 31 keer als aanvaller van Heerenveen en 16 keer als speler van Sportclub Enschede uitgenodigd voor Oranje. Hij treedt 3 keer, in 1953, op als aanvoerder. Hij bedankt niet zelden na weer een conflict met de Keuzecommissie van de KNVB. Als het even kan, laat de Keuzecommissie Friese voetballers buiten schot. Dat zijn maar boeren.


Nogal pijnlijk is de situatie in 1952. De kenners van de Keuzecommissie hebben gemeend dat Abe voor de Olympische Spelen van Finland te weinig vorm heeft. Te lui, te gemakkelijk.
Na de Olympische Spelen wordt Abe weer wel geselecteerd: rechtsbinnen tegen Denemarken, linksbuiten tegen België. Abe is het zat. Voor de uitwedstrijd tegen de Engelse amateurs laat hij verstek gaan als hij hoort dat hij weer zou worden opgesteld als linksbuiten. Rat Verlegh van de Keuzecommissie probeert Lenstra over te halen alsnog mee te gaan naar Hull met de belofte dat Abe een andere plaats krijgt als iemand zou uitvallen. Het levert die onvergetelijke foto op van Abe aan de waterkant. Terwijl Oranje in Engeland is, staat Abe te vissen.





Beelden van de laatste wedstrijd van Abe in Oranje.

Hij maakt uiteindelijk 33 goals in zijn 47 interlands. Daarmee staat hij vijfde op de eeuwige topscorerslijst achter Patrick Kluivert (40), Dennis Bergkamp (37), Faas Wilkes (35) en Ruud van Nistelrooij (34). Lenstra scoort in het Nederlands elftal even vaak als Johan Cruijff, maar heeft één wedstrijd minder nodig om aan zijn totaal te komen.
Lenstra staat erom bekend dat hij zich weinig tactisch uitdrukt tegen minder getalenteerde teamgenoten. Abe is een lastpost voor medespelers die minder goed kunnen voetballen als hij.


Misschien komt dat omdat Lenstra niet alleen een buitengewoon begaafd voetballer is, maar ook voortreffelijk uit de voeten kan op andere gebieden. Hij is snel (100 meter in 10,9 seconden), hij kan goed schaatsen, hij is goed in volleybal, tennis, tafeltennis, biljarten, dammen en schaken.

Nooit meer vergeten word de Heerenveen – Ajax van 7 mei 1950, als de thuisclub een achterstand van 5-1 omzet in een 6-5 zege. Drie jaar eerder moet Abe nog beter zijn geweest, uit tegen MVV: van 4-0 achter naar 7-6 voor Heerenveen, met vier goals op rij van Abe.

Abe is Heerenveen en andersom. Heerenveen is Abeveen. De voetbalclub trekt gemiddeld achttienduizend toeschouwers in een dorp met nog geen achtduizend inwoners. Hij is met geen geld uit Friesland te krijgen, hoewel Internazionale, Fiorentina, Nice, Bordeaux, Toulouse, Olympique Nimes en de toenmalige topclub Huddersfield Town het proberen. Altijd is gedacht dat hem honderdduizend gulden word geboden. Het is veel meer, zoals Abe zelf in Voetbal International vertelde in 1975. ‘Ik kon bij Fiorentina 975 duizend gulden in drie jaar verdienen. De mensen stonden al in Heerenveen bij me in de huiskamer. Als ze dat geld op tafel gelegd hadden, was ik zo met ze meegegaan. Maar dat wilden ze niet.’

Zijn vrouw Hiltje Lenstra-Wisman wil wel naar Italië vertrekken, maar na een gesprek met zijn ouders word anders beslist. De moeder van Abe heeft liever niet dat haar zoon gaat en daarom legt Abe de aanbiedingen naast zich neer. Bovendien is hij verknocht aan Friesland.

Abe voelt niets voor beroepsvoetbal. Hij voelt meer voor het Belgische premiestelsel, waarbij de spelers een bedrag per wedstrijd krijgen. Als beroepsvoetballer word je in zijn ogen een soort slaaf, die maar moet doen wat de club van hem verlangd. En het spel wordt er wel feller om, maar niet beter.
Ze krijgen Abe niet uit Friesland weg en ze krijgen hem niet in een vliegtuig. Abe reist per auto of trein naar uitwedstrijden.
Uniek is Abe in zijn balbehandeling. Hij is misschien de eerste grote speler die bijna alles met de buitenkant van de voet speelt. Hoe goed Abe is blijkt in zijn laatste jaren. Elek Schwartz haalt Abe terug bij het Nederlands elftal.

Op 14 maart 1955 verkast de al 34-jarige Lenstra voor 25.000 gulden naar Sportclub Enschede. In bijna vijf seizoenen scoort hij 89 keer. In de zomer van 1958 mist hij met de oostelijke club de enige kans op het landskampioenschap in zijn bijzondere carrière. Na SC Enschede komt hij nog 3 jaar uit voor Enschedese Boys. Op 55-jarige leeftijd voetbalt hij nog een blauwe maandag in het tweede elftal van de Almelose club Prins Hendrik.
Nog vier jaar speelt Lenstra voor Oranje, tot zijn 39e, nog vrijwel uitsluitend als linksbinnen.
Hij traint DOS’19, WSV, DOS Kampen en FC Assen, maar voor coach is hij niet in de wieg gelegd.
In het voorjaar van 1977 wordt Abe Lenstra getroffen door een hersenbloeding en zal hij de laatste acht jaar van zijn leven aan een rolstoel gekluisterd blijven. Op 2 september 1985 is hij overleden op 64e jarige leeftijd, door een acute hartstilstand. Sinds de dood van Abe Lenstra in 1985 is hij nog niet vergeten. Zo wordt hij in 2000 als enige overleden speler opgenomen in de 'Oranje van de Eeuw'-selectie die Cruijff samenstelt. Ook word in 1994 het nieuwe stadion van SC Heerenveen het Abe Lenstra Stadion genoemd. Voor het stadion staat ook nog eens een standbeeld van Lenstra. Abe Lenstra wordt gezien als de beste voetballer die Friesland ooit heeft gekend.












Biografie Abe Lenstra








Statistisch overzicht

Loopbaan als speler

SeizoenClub
1936-1937VV Heerenveen
1937-1938VV Heerenveen
1938-1939VV Heerenveen
1939-1940VV Heerenveen
1940-1941VV Heerenveen
1941-1942VV Heerenveen
1942-1943VV Heerenveen
1943-1944VV Heerenveen
1945-1946VV Heerenveen
1946-1947VV Heerenveen
1947-1948VV Heerenveen
1948-1949VV Heerenveen
1949-1950VV Heerenveen
1950-1951VV Heerenveen
1951-1952VV Heerenveen
1952-1953VV Heerenveen
1953-1954VV Heerenveen
1954-1955VV Heerenveen
1955-1956SC Enschede
1956-1957SC Enschede
1957-1958SC Enschede
1958-1959SC Enschede
1959-1960SC Enschede
1960-1961Enschedese Boys
1961-1962Enschedese Boys
1962-1963Enschedese Boys
1963-1964De Tubanters
1964-1965De Tubanters
1965-1966SOS


Clubs als international: VV Heerenveen (31) en SC Enschede (16)

NummerDatum InterlandUitslagGoals
131-03-1940Nederland - Luxemburg4-51
221-04-1940Nederland - België4-2-
310-03-1946Luxemburg - Nederland2-6-
421-09-1947Nederland - Zwitserland6-21
514-03-1948België - Nederland1-11
618-04-1948Nederland - België2-21
709-06-1948Nederland - Zweden1-0-
826-07-1948Ierland - Nederland1-3-
931-07-1948Groot-Brittannië - Nederland4-3-
1021-11-1948België - Nederland1-1-
1113-03-1949Nederland - België3-31
1223-04-1949Nederland - Frankrijk4-1-
1312-06-1949Denemarken - Nederland1-21
1406-11-1949Nederland - België0-1-
1511-12-1949Nederland - Denemarken0-1-
1608-06-1950Zweden - Nederland4-1-
1711-06-1950Finland - Nederland4-11
1815-10-1950Zwitserland - Nederland7-5-
1912-11-1950België - Nederland7-2-
2015-04-1951Nederland - België5-42
2106-06-1951Nederland - Noorwegen2-31
2227-10-1951Nederland - Finland4-41
2325-11-1951Nederland - België6-73
2406-04-1952België - Nederland4-2-
2514-05-1952Nederland - Zweden0-0-
2621-09-1952Denemarken - Nederland3-21
2719-10-1952België - Nederland2-11
2807-03-1953Nederland - Denemarken1-21
2922-03-1953Nederland - Zwitserland1-21
3019-04-1953Nederland - België0-2-
3113-03-1955Nederland - Denemarken1-11
3214-03-1956Duitsland - Nederland1-22
3310-05-1956Nederland - Ierland1-4-
3406-06-1956Nederland - Saarland3-21
3515-09-1956Zwitserland - Nederland2-31
3614-10-1956België - Nederland2-3-
3704-11-1956Denemarken - Nederland2-2-
3811-09-1957Luxemburg - Nederland2-52
3925-09-1957Nederland - Oostenrijk1-11
4017-11-1957Nederland - België5-2-
4113-04-1958België - Nederland2-72
4223-04-1958Nederland - Curaçao 8-12
4304-05-1958Nederland - Turkije1-2-
4428-05-1958Noorwegen - Nederland0-0-
4515-10-1958Nederland - Denemarken5-12
4602-11-1958Nederland - Zwitserland2-0-
4719-04-1959Nederland - België2-21


Semi-interlands

NummerDatum InterlandUitslagGoals
114-11-1937Noord-Duitsland - Noord-Nederland3-0-
206-11-1938Noord-Nederland - Noord-Duitsland4-24
309-12-1951Noord-Nederland - Denemarken B3-21
426-05-1954Noord-Duitsland - Noord-Nederland3-1-




Meer lezen:

Breuker, Pieter en Wio Joustra. Sporthistorie tussen feit en mythe. (Noordboek, 2004)

Dam, Eppie. Abe, een beeld van een speler. (Bornmeer & Stichting It Fryske Boek, 2007)

Duivis, Frans. 101 redenen om van SC Heerenveen te houden. Helden, hoogtepunten en legendes. (Fontaine & Noë, 2010)

Eerst de man… Voetbal in Friesland. (Friese Pers, 1979)

Hard Gras 36. Van Abe, Johan en Rafael. Het Nederlands voetbal in 25 momenten (Veen, 2003)

Herwaarden, Zeger van. Het Oranje WK-boek (Spectrum, 2010)

Jensma, Goffe en Pieter Breuker. Friese sport. Tussen traditie en professie. (Bornmeer, 2009)

Joustra, Wio & Yme Kuiper. SC Heerenveen. Spelen met traditie. (Rap, 2001)

Keimpema, Albert van. Abe in Oranje. (Banda, 2000)

Keimpema, Albert van. Een pompeblêd als voetbalhart. 75 jaar Heerenveen 1920-1995. (Banda, 1995)

Lenstra, Abe. Voetballen doe je zo. (De Arbeiderspers/Het Sporthuis, 2009)

Mast, Johann. Abe. Het levensverhaal van Nederlands eerste grote sportidool. (Tirion Sport, 2007)

Rondom Abe”. Een voetbalepisode in Friesland sinds 1970. (De Drijvende Dobber, 1989)

Schots, Mik en Jan Luitzen. Oranje magie. Baltovenaars van Lenstra tot Van Persie. (AmstelSport, 2010)

Schots, Mik en Jan Luitzen. Tovenaars in Oranje. Een eigenzinnige visie op de 30 meest magische spelers in het Oranje van toen en nu. (Bruna, 2004)

Verkamman, Matty. Oranje toen en nu. Deel 5. 1940-1952, 2004/2005. (De Buitenspelers, 2005)

Verkamman, Matty & Taco van den Velde. Oranje toen en nu. Deel 6. 1953-1958, 2005/2006. (De Buitenspelers, 2006)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten